Eksploatacja

Turbosprężarka jest urządzeniem bardzo precyzyjnym, choć jednocześnie jej mechanizm jest względnie prosty, wytrzymały i skuteczny. Przy właściwej obsłudze, mimo że jej prędkość obrotowa dochodzi czasami do 250 000 obr/min, jest ona zdolna do niezawodnej pracy przez długie lata bez konieczności przeprowadzania jakiejkolwiek regeneracji. Turbina jest tak zaprojektowana, aby mogła bezawaryjnie współpracować z silnikiem przez cały okres jego eksploatacji. Nie wymaga ona jakichkolwiek okresowych remontów, należy jedynie zwrócić uwagę na właściwe warunki jej pracy, a dbanie a nią ogranicza się tylko do kilku podstawowych czynności zgodnych z instrukcją użytkowania turbosprężarki dostarczonej przez producenta.

Czynności te powinny obejmować:

• Okresowe zmiany oleju.
• Konserwację układu olejowego (filtr oleju, przewody).
• Kontrolę ciśnienia oleju.
• Konserwację układu zasilania powietrza (filtr powietrza, przewody).

Warto wiedzieć

Będąc posiadaczem turbodoładowanego samochodu, warto podczas eksploatacji takiego pojazdu zapoznać się z kilkoma przydatnymi wskazówkami.

1. Turbosprężarka integralną częścią silnika.

Silnik i turbosprężarka są od siebie nawzajem zależne w taki sposób, aby uzyskać optymalną sprawność tych urządzeń. Turbina samochodowa nie jest urządzeniem dodatkowym, które może być zdemontowane w razie zużycia lub awarii. Została tak zaprojektowana, aby stosować ją do silnika, do którego jest przeznaczona. Urządzenie to wymaga takiej samej dbałości jak silnik, w szczególności okresowych wymian oleju i filtrów.

2. Niedomagania w pracy silnika? To nie koniecznie wina turbosprężarki.

Bardzo często turbosprężarka w doskonałym stanie jest demontowana i naprawiana lub wymieniana na nową z powodu pozornie złego działania, które w rzeczywistości pochodzi od innych podzespołów silnika, jego regulacji lub elementów jego wyposażenia, a niej od samej:
- niebieskie spaliny? Przed wymontowaniem należy sprawdzić, czy wkład filtra powietrza nie jest zanieczyszczony. Przyczyna nadmiernego zużycia oleju, wycieków oleju może także znajdować się w samym silniku (np. przedmuchy silnika).
- turbina hałasuje? Zdarza się po prostu, że połączenia przewodów w instalacji doładowania powietrza są nieszczelne.
- czarne spaliny, kopcenie? Spadek, brak mocy silnika? Jeszcze raz trzeba sprawdzić przede wszystkim osprzęt silnika (np. ECU)

3. Trzej główni wrogowie turbosprężarki.

Należy tu wymienić:
- niedostateczna ilość oleju,
skutkuje przede wszystkim uszkodzeniem ułożyskowania co prowadzi do  ocierania zarówno koła kompresji jak i turbiny o wewnętrzne części korpusów a w konsekwencji nawet do pęknięcia wałka. Należy też pamiętać, że olej nie tylko smaruje ten podzespół ale również jest odpowiedzialny za jej chłodzenie, a jego brak dość łatwo można zdiagnozować widząc przebarwienia termiczne na wałku w miejscu jego ułożyskowania.
- obce ciała w zasysanym powietrzu czy też w spalinach,
ciała obce w instalacji powodują uszkodzenie łopatek koła kompresji czy też koła turbiny, co prowadzi do niewyważenia układu wirującego a w konsekwencji do zniszczenia całego  podzespołu. O ile po stronie spalin najczęściej ciałami obcymi są fragmenty  innych części silnika, to po stronie powietrza może to być kurz, piasek, drobne kamyki czy też fragmenty wkładu filtra powietrza.
- zanieczyszczenia w oleju,
zanieczyszczenia w oleju powodują uszkodzenie zarówno łożysk jak i powierzchni ślizgowych wałka i są to najczęściej drobne lub większe cząstki metalu pozostałe z poprzedniej awarii lub nagar powstający podczas spalania się oleju. Inne zanieczyszczenia na przykład silikonu użyty zamiast uszczelek  może skutecznie utrudnić przepływ oleju i doprowadzić do zatarcia turbosprężarki.

4. Nie dla samodzielnej naprawy.

Pomimo, że na rynku motoryzacyjnym pojawiają się części do naprawy turbin czy też całe zestawy naprawcze odradzamy samodzielną próbę jej regeneracji. Choć turbosprężarka jest właściwie  dość prostym mechanizmem, jej części pracują z tolerancjami rzędu kilku mikrometrów. Nie bez znaczenia jest także coraz częstsze stosowanie elektronicznych elementów do jej budowy. Należy też pamiętać, że nie wolno montować podzespołu przed jego wcześniejszym doważeniem, gdyż prędkości obrotowe w trakcie pracy osiągają nawet 250 000 obrotów na minutę.

5. Przewidywanie awarii.

Turbosprężarka wiruje z ogromną prędkością. Jeżeli zauważalne są w niej: wycieki oleju, nienaturalne drgania albo hałasy, należy zatrzymać silnik, ponieważ najmniejsza anomalia może błyskawicznie spowodować poważną awarię (wystarczy tylko kilka sekund, aby z powodu niedostatecznej ilości oleju zniszczyć łożyska). Przy odpowiednio szybkiej diagnozie, regeneracja może być wykonana angażując minimalny nakład pracy i  kosztów.

6. Nie dla montażu  turbosprężarki niededykowanej do silnika.

Każde turbo konstruowane jest do określonego typu silnika i specyficznych warunków jego użytkowania. Różne parametry takie jak: pojemność silnika, jego moc, sposób eksploatacji, obciążenie pojazdu, to tylko niektóre z czynników, które uwzględnia konstruktor. Tylko na podstawie danych od producentów warsztat może zaproponować zmianę oryginalnej turbosprężarki na inną bez obawy zmiany parametrów silnika.

7. Dlaczego silnik jest doładowany.

Silniki różnych pojazdów i urządzeń wyposaża się w turbiny z różnych powodów:
• zwiększenie mocy i momentu obrotowego,
• skompensowanie spadku ciśnienia atmosferycznego na większych wysokościach,
• zmniejszenie zużycia paliwa i ilości zanieczyszczeń w wydalanych spalinach
Nie należy podnosić stopnia doładowania w samochodzie, a w szczególności zmieniać nastawy regulatora ciśnienia doładowania. Jest ono tak dobrane, aby otrzymać optymalną sprawność silnika. Zbyt duże ciśnienie doładowania może spowodować wzrost temperatury silnika i uszkodzenie tłoków albo zużycie powierzchni panewek.

8. Szkolenie kierowcy (operatora).

Najlepsze urządzenie nie wykaże swoich możliwości, jeżeli użytkownik nie jest przygotowany do jego obsługi. Silniki doładowane wymagają szczególnej przezorności:
• aby wyeliminować zbyt szybkie zużycie się łożysk turbosprężarki nie wyłącza się silnika, jeżeli pracuje na wysokich obrotach, ponieważ wtedy podzespół wiruje nadal z ogromną prędkością, podczas gdy ciśnienie oleju spada do zera,
• uruchamiając silnik należy odczekać co najmniej 30 sekund na wypełnienie przewodów olejowych, dopiero potem można zwiększyć obroty,
• zaleca się pozostawienie silnika po intensywnej pracy na czas 2-3 minut na biegu jałowym (czas jaki turbosprężarka potrzebuje do schłodzenia). Wspomniane już było, że olej również spełnia rolę chłodzącą, gasząc silnik wyłączamy również zasilanie pompy olejowej która wymuszała przepływ i chłodzenie turbiny.

Obecnie coraz częściej używa się auta tylko w ruchu miejskim, niestety jazda wyłącznie ulicami miasta jest niekorzystna nie tylko dla systemów DPF/FAP, ale również dla prawidłowego działania turbosprężarki. Dlatego warto pamiętać, że od czasu do czasu warto wybrać się na bardziej dynamiczną jazdę w celu wypalenia sadzy która odkłada się w kolektorze wydechowym i bardzo często we wnętrzu turbiny blokując system zmiennej geometrii.